Westwaarts naar Frankrijk 2024

Voor mijn afspraak in Frankrijk wijst het kompas naar het westen. 

De reis begint richting het noordwesten naar Eger, om daarna te genieten van de beroemde Donauknie bij Esztergom. Onderweg wordt de laatste van de B-hoofdsteden aangedaan met een bezoek aan Bratislava, gevolgd door een verkenning van de Slowaakse wijngaarden. In Oostenrijk zullen we de loop van de Donau blijven volgen.

In Zuid-Duitsland  wordt het een beetje flirten met de Deutsche Alpenstraße alvorens uiteindelijk het mysterieuze en vaak donkere Zwarte Woud in te duiken.

Deel I - Hongarije


 Dag 1 - zo 7 april

     Debrecen - Debrecen - 9 km

Ontwaken in de natuur met de natuur is al lang niet meer voorgekomen. Een ochtendwandeling bij zonsopgang nodigt uit om op blote voeten de dauw te ervaren. Het gezonde verstand overwint de wens en de gedachte vervaagt geruisloos. De paden rond het meer zijn tenslotte niet te vergelijken met een goed onderhouden gazon in je eigen tuin.

Het toenemende verkeer op de weg en de bedrijvigheid op de parkeerplaats doorbreken de stilte. Het belooft een drukke zondag te worden bij het meer. Om die drukte te vermijden, verplaats ik me naar de camping waar mijn Roemeens avontuur begon.


Na een rit van 15 minuten door een ontwakende stad, arriveer ik bij het hek van Camping Kerekestelep Thermal - gps N 47.50864; O 21.63790. De beheerster heeft me zien aankomen en haast zich om me te verwelkomen. Met de komst van de lente oogt de plek kleurrijker. Ik installeer mezelf op een vlak terrein met de deur gericht naar de zon.


Om volop te genieten van de apotheose van de 'heilige' wielerweek, hang ik mijn symbolische 'niet storen'-bordje op. Ik ben getuige van een masterclass van Mathieu's troepen die Paris-Robaais stevig in handen hebben. Met nog 60 km te gaan, zet 'onze' Belgisch-Nederlander een solo in om met een voorsprong van ruim 2'45 minuten de toejuichingen van het publiek in ontvangst te nemen. Proficiat!

In de tussentijd heeft een Nederlands fietskoppel zich geïnstalleerd en heb ik Josée en Ruud mogen verwelkomen. Met het idee dat buren elkaar helpen, kon ik hun plek comfortabeler maken met wat extra spullen. 

Tijdens het inchecken sluit een koppel uit Luxemburg zich bij ons aan, wat direct de opmerking ontlokt: "Het is net de Benelux hier."


Uit mijn teleconferentie met de familie Dumitrescu bleek dat ze nog niet besloten hebben welke route ze zullen nemen. We hebben afgesproken dat ze me laten weten waar en wanneer ik in Frankrijk verwacht word. Ruimschoots de tijd blijkt, om op eigen tempo die plek te bereiken.

Terwijl de zon ondergaat, geniet ik samen met mijn nieuwe buren van een kleurrijk tafereel. We verdiepen onze kennismaking onder het genot van een biertje. Dit is verder bewijs dat steeds meer hoogopgeleiden een betere balans vinden tussen werk en vrije tijd. We zijn het er unaniem over eens dat het voorkomen van een burn-out beter is dan het herstellen van een depressie. Ruud gaat zelfs zo ver door te stellen dat af en toe een pauze van het werk verplicht zou moeten zijn. Reisverhalen en ervaringen worden gedeeld. Het blijkt dat we vergelijkbare dromen hebben, we zijn dankbaar voor wat we hebben meegemaakt en accepteren wat buiten bereik ligt. Ondertussen bespreken we allerlei onderwerpen en proberen we niet te lang stil te staan bij de gruwelen in de wereld. Het is aan ons om een optimistische en positieve houding te behouden en uit te dragen terwijl we genieten van kleine en grote dingen.

Dag 2 - ma 8 april

     Debrecen

Na een verkwikkende nachtrust is het heerlijk ontwaken met een overvloed aan energie. De zonneschijn zorgt voor een extra stimulans. Een wandeling past perfect voor de eerste kop koffie na wat rek- en strekoefeningen. Mijn Luxemburgse buurman behoort ook tot de vroege vogels, waarschijnlijk vanwege de hond, denk ik.

Bij de Nederlandse fietsliefhebbers ontwaken de levensgeesten wat later. Om de dag goed te starten, zorgen zij voor een stevig ontbijt. Een kop koffie kan daarbij helpen, zelfs als deze wat aan de slappe kant is. Het lijkt erop dat ik niet helemaal gespecialiseerd ben in maten en gewichten, vooral als het anderen dan mezelf betreft.



Josée en Ruud maken zich op voor een bezoek aan de binnenstad en op zoek naar een fietsenmaker.

Er ontspint een leuk gesprek met het Luxemburgs gezin. Met een tienerzoon die nog naar school gaat, willen de ouders in de beperkte tijd die ze hebben het beste uit hun reis halen. Op weg naar huis willen ze ook Boedapest bezoeken. Met een paar tips en verwijzing naar de blog😉 worden ze uitgewuifd. Gute Reise und viel Spaß. 



Enne ik heb besloten om nog een dag te blijven. Wanneer zij de camping verlaten, wordt het erg stil en heb ik de plek voor mezelf.

Een breed scala aan activiteiten staat op het programma. Kleine klusjes uitvoeren.  Voornamelijk een ontspannen dag in de ligstoel met het gezicht naar de zon en een boek in de hand. Koken mag wat uitgebreider. De dag eindigt met ontspannen in het thermaalbad.

Dag 3 - di 9 april

     Debrecen - Eger - 144 km

De gemoedelijke houding van het campingpersoneel versterkt het gevoel van ontspanning. Er is geen haast bij het uitchecken. Met een glimlach begrijp ik: "don't worry". En waarom zou ik?

Iets meer tijdsdruk zit er op het vertrek van Josée en Ruud. Na een rustig ontbijt met een koffie op 'juiste' sterkte is het tijd voor het inpakken. Met een nostalgisch gevoel observeer ik glimlachend de routineuze handelingen die van ervaring getuigen. Het huidige materiaal is hier specifiek voor ontworpen. Waar is de tijd gebleven dat we rond de essentiële spullen zelf onze tas in elkaar moesten zetten en deze met spanbanden op de bagagedrager bevestigen? Ach, we waren pioniers en ik ben blij voor de huidige generatie die professionaliteit als 'normaal' beschouwt.

Behouden vaart en veel fietsplezier. Ik zal af en toe eens piepen op polarsteps hoe het met jullie gaat.

Onthaasting neemt een nieuwe wending bij iets wat ik helaas pas laat ben gaan waarderen. Het juweel van deze plek is het thermaalbad. Laat de kleur van het water je vooral niet afschrikken. Voordat je je overgeeft aan de heilzame warmte van 35-37°, kun je je kennis van scheikunde opfrissen met de samenstelling van het water. Het management zet zich volledig in om de infrastructuur naar het niveau van de 21 ste eeuw te tillen. De 'communistische' uitstraling heeft wel iets, zolang alles maar schoon en hygiënisch blijft.

Om op een redelijke tijd op mijn volgende bestemming aan te komen, wordt het een losmaken van dit slaapbevorderende comfort.

De route naar Eger leidt onder meer door het Nationaal Park Hortobágy. De schijnbaar oneindige uitgestrektheid treft mij opnieuw.

Noodzakelijke wegwerkzaamheden in Eger veroorzaken vertragingen, mede door het rijgedrag van de lokale weggebruikers. Stoïcijns laat ik al die drukte aan mij voorbijgaan en komt de bestemming gestaag dichterbij.

De geplande camperplaats - gps N 47.89291; O 2036077 - is bezet door de jaarlijkse kermis. De stad heeft een alternatief geboden aan de overkant van de straat, waar we gratis gebruik kunnen maken van de busparkeerplaats (tot 30 april). Deze rustige locatie bevindt zich aan de rand van de stad, nabij een residentiële wijk. Het openbare toilet is zoals aangegeven met een bordje, wegens een 'technisch probleem', buiten gebruik. Afgezien van prullenbakken, zijn er geen faciliteiten.

Een twintig minuten durende wandeling leidt je naar de Spar supermarkt. Deze is ruim gesorteerd en altijd praktisch om je voorraad aan te vullen. Met het aanbod verse groeten kan ik mij uitleven in het bereiden van één van mijn bekende salades.

Tijdens het schrijven van het verhaal word ik ondersteund door het getjirp van de vogeltjes. Als die eenmaal stilvallen, is dit het sein om er ook mee op te houden.

Dag 4 - wo 10 april

     Eger

Mijn nieuwe vrienden moedigen me met hun getjilp aan om op te staan en de nieuwe dag te verwelkomen. De zon doet mee en wordt sterker. Er is genoeg tijd om van het ontbijt te genieten en te wachten op de toenemende warmte. Het belooft een prachtige dag te worden.

De binnenstad ligt op slechts 1.500 meter, ideaal voor een wandeling. De fiets blijft voorlopig gestald tot een meer geschikt moment.

Het centrum van Eger is aantrekkelijk voor liefhebbers van barok, mede door de bloei in de 18 de eeuw. De charme van de kleine straatjes rond het kasteel kan mij meer bekoren.


Wandelen langs de Star Promenade is daarvan een voorbeeld. Eger eert naast kunstenaars ook andere burgers die hebben bijgedragen aan de bloei en herwaardering van de stad. Het moeten niet altijd filmsterren zijn die de loopruimte 'claimen'.



Dobó István

De plaatselijke held van Eger is Dobó István (c 1500-1572). Dobó werd in 1549 commandant van kasteel Eger. Hij werd beroemd door zijn succesvolle verdediging van het kasteel tijdens het beleg van Eger in 1552, waarbij 2.100 verdedigers de aanval van 80.000 Ottomaanse soldaten konden weerstaan.

Het fort van Eger heeft een bewogen geschiedenis. Verscheidene keren belegerd, verwoest en heropgebouwd. Tegenwoordig is het middeleeuwse bisschopskasteel bewaard gebleven en is het vroegmoderne fort vooral bekend van archeologische opgravingen uit de 20 ste eeuw. Archeologische opgravingen die in de jaren 1920 en 1930 plaatsvonden, werden onderbroken van de jaren 1950 tot de jaren 1980, met slechts incidentele kleinschalige opgravingen in voorbije decennia. De meest recente uitgebreide onderzoeken begonnen in 2016-2017 als voorbereiding op de geplande restauratie van het kasteel.

De Eger minaret


Is een minarettoren uit het Ottomaanse tijdperk. Het is een van de drie meest noordelijke minaretten die zijn overgebleven van de Ottomaanse overheersing in Europa. De minaret is 40 meter hoog en gebouwd van rode zandsteen. Er zijn 98 treden op de wenteltrap binnen, die leidt naar een balkon op 26 meter boven de grond, met een uniek uitzicht op de omliggende stad. Gebouwd in het begin van de 17 de eeuw als onderdeel van de verdwenen Djami van Kethuda-moskee en werd gebruikt voor de islamitische oproep tot gebed.



Kathedrale Basiliek van St. Johannes de Apostel

De kathedraal werd tussen 1831 en 1837 gebouwd door Jósef Hild, in opdracht van aartsbisschop János László Pyrker. Het schoolvoorbeeld van barokke stijl in Eger.

De kathedraal is een basiliek met drie beuken. In het midden tussen het schip en het koor in het oosten bevindt zich het transept. De koepel van de kathedraal, 40 meter boven de grond, is rijkelijk versierd. Aan de achterzijde bevinden zich de twee klokkentorens. Het portaal op de oostelijke veranda is ontworpen als een Griekse tempel. De monumentale ingang is versierd met heiligenbeelden: St. Stephen, St. Ladislaus en Sint Petrus en Paulus. De gevel wordt ondersteund door Korinthische zuilen die een hoogte van 17 meter bereiken.


Voor wie liever door kronkelende straatjes slentert en niet helemaal naar de 'Vallei van de Schone Vrouwen' wil reizen voor een wijnproeverij, is de omgeving van het fort een uitstekende keuze.

Kleine wijnhuizen en sfeervolle terrassen nodigen de dorstige toerist uit om te ontspannen.
Een spontane glimlach van herkenning siert mijn gezicht bij het zien van het lokale 'wrijfbeeld'. 
Een diepe verwantschap met de troubadours van weleer raakt mij. 
De pen, mijn instrument, niet de luit. Kwestie van mijn publiek niet te willen pijnigen met  kattengejammer. 


Laat in de middag realiseer ik me dat de parkeerplaats zich bevindt in het midden van Szépasszonyvölgy (Vallei van de Mooie Vrouwen), het kloppende hart van de wijnproeverijen in de stad. Een meer uitgebreide verkenning zal tot morgen moeten wachten.



Dag 5 - do 11 april

     Eger - Esztergom - 173 km

Het plezierige getjilp van vogels wordt overstemd door het dreunende lawaai van grasmaaiers. Het genoeglijke soezen wordt abrupt verstoord. Met een kop koffie in de hand voer ik een gesprek met de gemeentewerkers. Een van hen spreekt vloeiend Duits en we bespreken de situatie van de 'gewone' arbeider in Hongarije in vergelijking met Oostenrijk en Zwitserland. Die spontane aandacht wordt beloond met attent snoeien rond de camper. Bedankt mannen.

Het toeristentreintje is al meerdere keren voorbijgekomen en ik vraag me af waarom ze vanuit de benedenstad helemaal hierheen komen. In de zomer is het vast enorm druk. Het plein biedt een overvloed aan keuzes en prijsklassen van gezellige terrasjes, elk met hun eigen charme. Dit zijn de momenten die ik graag zou willen delen met een partner. Alleen zitten op een terrasje is echt maar niets en al zeker niet in een bijna lege omgeving.

Ik heb aan de verleiding weerstaan en bereid me voor op de verplaatsing naar mijn volgende bestemming. Het wordt een vermoeiende tocht, voornamelijk vanwege de slechte staat van het wegdek. In het natuurpark en over de bergpas moet ik extra voorzichtig zijn. Dit geldt niet alleen voor fietsers, maar ook voor de lokale weggebruikers die soms een bocht afsnijden.

Drie uur later, om 13:30 uur, rijd ik de parkeerplaats op aan de Hilscher Józef utca - gps N 47.79252; O 18.73524. De paar plekken die gereserveerd zijn voor bussen/campers zijn ingenomen door personenauto's. Ik zoek een mooie plek op het onverharde gedeelte naast de parkeerplaats en zet me neer met mijn rug naar de bomen. Afgezien van prullenbakken, zijn er geen faciliteiten. Het is een zeer gunstige locatie voor een bezoek aan de stad of een wandeling langs de Donau.

Gran Camping is vlakbij en ik ga een kijkje nemen. Het personeel is druk bezig met de voorbereidingen om toeristen te ontvangen. Jammer genoeg is het vandaag nog niet zover.

Wat in vroegere eeuwen een grote uitdaging moet zijn geweest, is in de 21 ste eeuw een voetnoot. Een brug over de rivier verbindt Hongarije met Slowakije. Ik kan de verleiding niet weerstaan om 'even' de grens over te gaan en vaste voet aan de grond te zetten in Slowakije. Imponerend hoe het kasteel en de kathedraal van Esztergom  de omgeving beheersen.

Een bezoek aan Esztergom is een must tijdens een reis of rondreis door Hongarije. De schilderachtige locatie van deze voormalige koninklijke stad, ten noorden van de beroemde 'Donauknie', maakt het meer dan waard om te bezoeken. Camperaars kunnen er gemakkelijk een passende plek vinden om te overnachten.

Dag 6 - vr 12 april

     Esztergom

Wat we gisteren van een afstand bewonderden, willen we vandaag van dichtbij zien. De 'vesting' bestaat uit twee afzonderlijke delen: de basiliek en de koninklijke burcht.

Het kind in mij kiest altijd eerst voor het grootste en meest indrukwekkende.

De Basiliek

Blikvanger in Esztergom is de classicistische basiliek. Hij staat op de plek van de kerk waarin István in het jaar 1000 tot koning werd gekroond. Van deze kerk is alleen de met rood marmer bedekte Bakócz kapel nog over. De basiliek werd tussen 1821 en 1856 gebouwd. De Sint Pieter in Rome diende als voorbeeld. De kerk is met 118 meter lengte de grootste kerk van Hongarije. Hij is 72 meter hoog.

De koninklijke burcht

De geschiedenisliefhebber in mij heeft een voorkeur voor de 'koninklijke burcht', een historische en archeologische puzzel die een periode van 2000 jaar beslaat. 

De opvolgers van Árpád(*) waren net zo pragmatisch als hun tijdgenoten elders in Europa. Ze namen over wat beschikbaar was en pasten het aan de nieuwe behoeften aan. Zoals het leiders betaamt, adopteerden ze wat strategisch voordeel opleverde. Pre Romeinse en Romeinse overblijfselen zijn duidelijk aanwijsbaar.
Legenden en volksverhalen zijn wijdverspreid. Istvan I (ca. 975-1038) zou in een kamer geboren zijn die archeologisch dateert uit de 12 de eeuw. Historisch onderzoek heeft bevestigd dat zijn geboorteplaats inderdaad Esztergom is, maar waarschijnlijk onder minder heroïsche omstandigheden. 

De reeks aanpassingen, uitbreidingen, verbouwingen en heroriëntaties van deze eerste koninklijke Hongaarse residentie wordt duidelijk aan toeristen uitgelegd. 21ste-eeuwse bouwtechnieken zorgen ervoor dat dit historische erfgoed bewaard blijft. 
Er zijn niet veel Europese locaties die kunnen zeggen: twintig eeuwen kijken op u neer!

(*) Zie dag 26 - do 26 oktober 2023 Hongarije

Zoals het een toerist in de 21 ste eeuw betaamt, wordt de middag besteed aan een wandeling langs de oevers van de Donau. Sorry, Johann Strauss, maar hoe graag ik ook zou willen, ik kan niet spreken van 'Der Schönen Blauen Donau', maar tja, ik ben dan ook niet in Wenen hé.


Deel II - Slowakije - Tsjechië

Dag 7 - za 13 april

     Esztergom - Bratislava - 154 km

Om vroeg in Bratislava te zijn, is het noodzakelijk om vroeg te vertrekken. Zodra ik wakker ben, staat niets mij in de weg om dit te bereiken. Om 08:45 uur ben ik onderweg voor een bezoek aan de laatste B-hoofdstad op mijn lijst. Berlijn en Belgrado heb ik eerder bezocht. Boedapest en Boekarest dit jaar. Ik ben benieuwd naar Bratislava. 

De opgegeven parking op de zuidelijke oever van de Doanau is niet langer beschikbaar voor camperaars. Zelfs als die willen betalen. Op een tweede parking idem dito. Er is een omheind terrein bij een congrescentrum - prijskaartje € 25 zonder faciliteiten.




Agenten in een patrouillewagen zijn zeer behulpzaam en brengen mij naar een kleine parking in een zijstraat op 500 m van het verboden terrein. Om 11:15 u ben ik geïnstalleerd aan de Kočákova ulica - gps N 48.13471; O 17.11988 naast een Bulgaarse camperaar. Er zijn geen voorzieningen, ook geen vuilbakken. Het is er bijzonder rustig. 


Tijdens een wandeling op de zuidelijke oever is de sportiviteit van de plaatselijke bewoners opmerkelijk. Peter Sagan heeft zijn volk duidelijk de liefde voor de fiets bijgebracht. In alle leeftijdsgroepen, in alle maten en gewichten op een scala van fietsen trekt het gilde er massaal op uit. Genietend, sportief en extra sportief.




Natuurlijk wordt er geflaneerd, gespeeld, gestoeid en rustig op een bankje gezeten. Genietend van de twee gezichten van de stad aan de overkant.  





Bij dit schitterend pre-zomer weer weerspiegelt de staalblauwe lucht zich in de rivier. Het begrip 'Blauwe Donau' begint betekenis te krijgen.







Het bos biedt altijd een plek van stilte en rust als de avonddrukte me teveel wordt.




Dag 8 - zo 14 april

     Bratislava

Luidsprekersgebral waait van over de rivier en verstoort mijn genot van mijn eerste koffie. Nadat het ochtendritueel voltooid is, bereid ik me voor op een bezoek aan de historische binnenstad. Tijdens het oversteken van de rivier wordt de bron van het geluid zichtbaar. Heb ik al vermeld dat de inwoners van Bratislava sportief zijn? Er is een stadsloop gaande met een indrukwekkende opkomst. De lopers worden met enthousiaste aanmoedigingen aangespoord om hun uiterste best te doen.

Ik applaudisseer even mee uit solidariteit, terwijl mijn blik gericht is op het fraai ogende kasteel.

Kasteel

Het Kasteel van Bratislava staat op een heuvel, aan de westkant van de binnenstad. Deze heuvel, aan de linkeroever van de Donau, hoort bij de uitlopers van de Karpaten.

Het gebouw heeft vier hoektorens. In de kroontoren worden 13 de eeuwse kroonjuwelen tentoongesteld. Op de binnenplaats is een 80 meter diepe put te vinden. Het heeft invloeden uit de gotiek en de renaissance en een barokken trappenhuis. Rondom het hoofdgebouw liggen vestingwerken.

Al sinds de Steentijd is op deze heuvel een versterking te vinden. Later is de burcht versterkt door de Kelten, de Romeinen en later door de Slavische volkeren. In de 9 de eeuw werd een stenen burcht opgetrokken.

Het huidige grondplan stamt uit de 15 de eeuw.

In 1811 vond een verwoestende brand plaats waarbij het kasteel in een ruïne veranderde. Pas in de periode 1953-1968 werd het kasteel weer hersteld.


Svatopluk I
(c 840-894) ook wel Svatopluk de Grote genoemd, wordt geëerd met een ruiterstandbeeld. Zijn 'rijk' omvatte delen van het grondgebied van het moderne Tsjechië (Moravië) en Bohemen. Slowakije, Polen en Hongarije. Daarmee werd hij een te duchten 'concurrent' van de opvolgers van Karel de Grote.

Hij wordt sinds de 18 de eeuw, de periode van het Slowaakse nationale ontwaken, af en toe gepresenteerd als een "Slowaakse koning" in Slowaakse literaire werken.




Vanaf één van de westelijke terrassen heb je een mooi zicht op het Parlementsgebouw.


Het Parlement

Slowakije is een parlementaire republiek. De sinds 1999 direct voor vijf jaar gekozen president is staatshoofd. De rol van de president is grotendeels ceremonieel, hij of zij heeft nauwelijks politieke macht. De regeringsmacht berust bij het kabinet onder leiding van de minister-president. De president kan het parlement ontbinden en verkiezingen uitschrijven als een politieke impasse is ontstaan. Het parlement bestaat uit één Kamer, de Nationale Raad (Národná rada) met 150 leden. Een kabinet moet bij zijn aantreden het vertrouwen krijgen van het parlement. De Nationale Raad is wetgevend en controlerend lichaam.




Vanaf de als park aangelegde  om-walling krijg je een schitterend zicht op de benedenstad en de Donau. 

Opvallend is de Michaeltoren in barokstijl, die deel uitmaakt van de oude stadsmuur. De Martinsdom is de grootste kerk in de stad: hier werden eeuwenlang de koningen van Hongarije en Oostenrijk gekroond.

Historische binnenstad

In het oude stadshart (Staré Mesto) zijn schilderachtige straten en pleinen behouden gebleven. De bouwwijze is die van de Oostenrijkse zo men wil Habsburgse barok. 



Wie na het kuieren nog even wil napraten over Franse poëzie, kan terecht in de Baudelaire.




geleende foto
Een belangrijk gebouw is ook het Primatiaal Paleis, waar Frankrijk en Oostenrijk na de Slag bij Austerlitz in 1805 de Vrede van Presburg tekenden.

Het paleis van de primaat (1778-1781) werd gebouwd op grond die oorspronkelijk toebehoorde aan de aartsbisschop van Esztergom. De gevel van het paleis is in strikt klassieke stijl.




Het Oude Raadhuis van Bratislava (Slowaaks: Stará Ranica) is een bouwwerk uit de Renaissance en behoort tot een van de oudste gebouwencomplexen in Bratislava. Het oudste gedeelte van dit historische complex dateert uit 1370. Het hoofdgebouw naast de toren, is gelegen aan het Hoofdplein. Het Oude Raadhuis herbergt nu het Stadsmuseum van Bratislava, opgericht in 1868. Het is het oudste museum van de stad.

Bratislava is een bruisende en keurig nette stad die zeker een bezoek waard is.

Dag 9 - ma 15 april

     Bratislava - Hadres - 192 km

Mijn GPS lijkt mij niet uit Slowakije te willen laten vertrekken. Westwaarts gaan wordt plots noordwaarts. Als dit blijft voortduren, word ik toch enigszins bezorgd over de richting. Het lijkt erop dat ik via een boog om Wenen word geleid over een panoramische, goed berijdbare weg. Om uiteindelijk in het Weinviertel in het noordoosten van Oostenrijk te arriveren, voegen we nog een deel van Tsjechië toe aan onze reis.

Helaas, zoals zo vaak het geval is, geldt dat ook hier. Een schitterend landschap, ondanks de voortdurende regenbuien. Geen kans om even te stoppen voor een foto of om de omgeving in me op te nemen. Misschien moet ik toch overwegen om een boordcamera aan te schaffen.

Tegen beter weten in sla ik de supermarkt over en verlaat het dorp om na 2,5 km langs een 'Weinstraße' een verborgen juweeltje te bereiken.


Om 13:30 uur ben ik geïnstalleerd op de prachtig gelegen CP in Hadres - gps N 48.72492; O 1612566. Deze kleine, met grind aangelegde parkeerplaats voor 4-6 voertuigen heeft alle voorzieningen, omgeven door wijngaarden en bomen. Het is een ideale locatie voor fietsers en wandelaars die na hun inspanningen graag van een glas wijn genieten.



Na een langer dan verwacht hazenslaapje, met het geluid van regendruppels op het dak, wil ik de omgeving verkennen. Echter, om de druivelaars in volle bloei te zien, ben ik duidelijk te vroeg in het seizoen.






Als de regen er mee ophoudt, doet de zon een poging door te breken wat niet helemaal lukt maar een prachtige impressionistische sfeer schept.



Deel III - Oostenrijk


Dag 10 - di 16 april

     Hadres - Gusen (Mauthausen) - 198 km

Na een verkwikkende nachtrust, waarbij de lichaamsbatterij volledig is opgeladen, dient de planning te worden herzien. Helaas werkt het weer niet mee. Een fietstocht maken met zware bewolking en een toenemende kans op regenbuien staat me niet erg aan.

Voor plan B is dit de ideale locatie. Rustig ontbijten, de afwas doen, de auto servicen, de friswatertank reinigen, enzovoort.

Om 12:15 uur is het moment daar. Mijn gps heeft een 'schilderachtige route' geselecteerd. Deze voert dwars door het idyllische heuvellandschap van centraal Oostenrijk, waarbij de uitzichten op de vredige dorpjes elkaar opvolgen. Op deze kronkelende route passeren we de hoogte van 936 meter en dalen vervolgens af naar de Donauvallei.

In Gusen, door het drukke verkeer opgejaagd, rijd ik aanvankelijk voorbij de parkeerplaats. Een omweg van 10 km brengt me om 15:45 uur bij de geplande overnachtingsplaats aan de Donau - gps N 48.24569; O 14.49985. Onder ideale omstandigheden zou het mogelijk zijn om direct aan de oever te staan. Echter, door de drassige ondergrond kies ik ervoor om me op veilige, vaste grond te instaleren. Deze kleine parkeerplaats ligt aan een drukke weg en biedt geen voorzieningen, zelfs geen afvalbakken. Op slechts vijf minuten loopafstand, of 300 meter verderop, vind je een uitgebreid gesorteerde Lidl.


Tijdens mijn verkennende wandeling langs de oevers van de Donau richting Mauthausen, dwingt een aanhoudende druilerigheid mij om door te stappen. Gelukkig biedt het lekkers dat ik uit de supermarkt heb meegebracht enige troost.



Momenteel is het weer in Oostenrijk niet in mijn voordeel. Het genieten van een prachtige zonsondergang is helaas niet mogelijk. In mijn verbeelding zag ik mij al zitten, genietend van het voorbijstromen van de Donau.


Dag 11 - wo 17 en dag 12 - do 18 april

     Gusen (Mauthausen)

Rond 23 uur neemt het verkeer zo af dat het bijna stil wordt. Ik heb er geen hinder van ondervonden en kon wakker worden met het getjirp van vogels.

Dat wordt in de loop van de ochtend wel anders. Wanneer hevige regen de buitenactiviteiten dicteert, is de keuze snel gemaakt. Of zoek ik nu gewoon een excuus om me in mijn boek terug te trekken?

Rond 19 uur breekt de bewolking even open, net voor de voorspelde regenbuien weer losbarsten. Dat is het perfecte moment om wat frisse lucht te scheppen. Mijn voeten dreigden bijna af te wijken toen ik dacht aan de lekkernijen in de supermarkt. Het is tenslotte pas woensdag, of 'Mittwoch', zoals men hier zegt, je begrijpt wat ik bedoel. Ik volg trouw een zijtak van de Donau en slaag erin een paar mooie foto's te maken.

Do 18 april

Ik zou graag willen schrijven dat het constante getik van de regen op mijn dak klinkt als een ritmische melodie. Maar wie zou dat geloven na twee dagen? Ah, de aprilse grillen, denk je vast. Misschien moet ik Oostenrijk eens in de zomer bezoeken. De winter, herfst en lente brengen precies het weer dat je zou verwachten. Het maakt me niet bepaald vrolijk. Gelukkig ben ik slechts op doorreis.

Het weer geeft me een tijdsbestek van drie uur voor een bezoek aan het 2,5 kilometer verderop gelegen KZ (Konzentrationslager) concentratiekamp Mauthausen.

Het concentratiekamp

Het concentratiekamp Mauthausen werd in augustus 1938, vijf maanden na de annexatie van Oostenrijk door nazi-Duitsland, opgezet met als doel een mannenkamp in het Oostenrijkse gebied te realiseren, gevangeniscapaciteit te bezitten voor de geplande oorlog. 

Amerikanen hebben kamp Mauthausen op 5 mei 1945 bevrijd. Zij spoorden op 23 mei de gevluchte kampcommandant Franz Ziereis op. Hij raakte bij zijn aanhouding gewond, maar legde voor hij overleed verklaringen af aan de voormalige gevangene Hans Maršalek (zie onder) over de misdaden die in het kamp waren begaan.

Vernietigingskamp

Mauthausen had een gaskamer in een keldervertrek schuin onder het kampborbeel. In dezelfde ruimte bevonden zich twee verbrandingsovens, ook wel crematoria genoemd, van Topf und Söhne. waarmee de vermoorde gevangenen werden verbrand. Voordat de lichamen van de gevangenen werden verbrand, werden zij op de onderzoekstafel, vlak bij de gaskamers en de ovens, door een arts ontdaan van kostbare protheses als gouden tanden.

Naar Mauthausen werden volgens de officiële documentatie 197.464 personen gedeporteerd. In het kamp en de diverse Außenlager (bij- of onderkampen) kwamen zeker 95.000 mensen om het leven.

De Klaagmuur

Op de kleding werd met een gekleurde driehoek de aard van het 'delict' aangegeven, met daarin de eerste letter van de nationaliteit. 'Politieke' gevangenen hadden een rode driehoek, Spaanse republikeinen een blauwe en Jehovah's getuigen een paarse. 'Criminelen' hadden een groene driehoek, 'asocialen' een zwarte en homoseksuelen een roze. Joden hadden een gele of tweekleurige ster.



Aan deze 'Klaagmuur' zijn herdenkingsplaquettes aangebracht van de diverse groepen die het slachtoffer werden van de naziterreur. 





Bezinning

Ik ben hier voornamelijk met schoolgroepen. Leraren en begeleiders geven uitleg in verschillende talen. In de woonbarakken leverden tieners nog levendig commentaar, zich de omstandigheden voorstellend, maar bij de gaskamers en verbrandingsovens werd het opvallend stil. In de 'Namenkelder', waar de namen van alle slachtoffers staan, heerste een muisstille ingetogenheid.







Buiten het kamp hebben kunstenaars getracht de gruwelen een gezicht te geven. 'Wees waakzaam, mensen' blijft helaas een actuele waarschuwing!




De jongere generatie draagt bij aan het levend houden van de boodschap. Mensenrechten staan nog steeds hevig onder druk.

Mijn generatie sprak over 'Imagine'. Triest genoeg werd de zanger het slachtoffer van zinloos geweld.



Steengroeve

Het gebied rond Mauthausen was voorts vooral geschikt vanwege de aanwezigheid van graniet, zodat de gevangenen tewerkgesteld konden worden in de plaatselijke steengroeve.

Om de indrukken te verwerken, loop ik rond de heuvel naar de steengroeve. Bij de voet van de 'trap des doods', die nu om veiligheidsredenen is gesloten, probeer ik me voor te stellen hoe het hier vroeger was. Als de muren toch konden spreken! Als de lucht toch de zuchten van de gevangenen kon vastleggen. Welke geheimen houdt de vijver verborgen waarin de lichamen van degenen die bezweken, werden geworpen?


Het is onvoorstelbaar dat deze vredige plek ooit het toneel was van intens menselijk lijden, 'waar de ene mens over de ander heerste tot diens nadeel'.

Ik wil niet het hele stuk bergop met een stijging van 14% teruglopen en volg daarom de 'hoofdweg' naar Mauthausen. Net voor het bord van de Lidl overvalt een lichte hagelbui me, maar dan ben ik al op 400 meter afstand van de camper.

Dag 13 - vr 19 april

     Gusen (Mauthausen) - Berchtesgaden - 186 km

Deze met emotie geladen plek wil ik verruilen met prachtige Alpenzichten. De landschappelijke route ernaartoe wordt onderbroken door een traverse van Linz en 130 km verder Salzburg.

In de omgeving van Salzburg lijkt het wel een spel van prijsvergelijking tussen tankstations. Ik ontdek een lage prijs van €1,693 per liter en besluit zonder aarzelen de tank vol te gooien. Vanzelfsprekend merk ik even later een nog lagere prijs van €1,644. Als 'boete' besluit ik om één biertje minder te drinken.

Ik hoopte de buiendepressie achter me te kunnen laten. Tevergeefs. Het lijkt op een kat-en-muisspel tussen zich verbredende opklaringen en toenemende buienactiviteit. Uiteindelijk wint de regen de tos.

Bij een toenemende drukte in het weekend pas ik mijn rijgedrag aan en ben ik extra hoffelijk in het verkeer. De opgestoken duimen van dankbare medeweggebruikers werken kalmerend, althans, dat houd ik mezelf graag voor. 

Om 15:30 uur heb ik mijn plek ingenomen op CP Alleweghlen - GPS-coördinaten N 47.64804; O 13.03995. Deze vijfsterrencamping biedt standplaatsen voor campers. Mijn plek bevindt zich op het laagste van de drie terrassen. Tijdens de registratie werd ik uiterst vriendelijk onthaald en geïnformeerd over de faciliteiten en wat deze uitstekende locatie te bieden heeft. Het enige minpunt is het weer; alhoewel boeren, tuinders en wijnboeren er wel bij varen, zouden gepensioneerde nomaden toch wat meer zonneschijn op prijs stellen.

Opmerking : voor mijn vrienden ondernemers uit Oost-Europa. Het is niet verkeerd om 'West-Europese' prijzen te hanteren als de geleverde kwaliteit daarmee overeenkomt. Een waardevolle tip: bezoek deze locatie eens om te zien hoe het zou moeten en kunnen.

Het zachte, niet irritante getik op mijn dak begint me zelfs te bevallen. Hoewel dat niet genoeg is om naar buiten te gaan voor wat frisse lucht, blijf ik liever gezellig binnen.


DEEL IV - Deutsche Alpenstraße



Dag 14 - za 20 april

     Berchtesgaden 

Wanneer je Berchtesgaden op de kaart ziet, lijkt het meer op een enclave omringd door Oostenrijk dan op een bergdorp.

De camping bevindt zich op iets meer dan vier kilometer van het stadje. Een mooie wandelroute langs de Berchtesgadener Ache leidt je in ongeveer een uur naar het centrum, als je een redelijk tempo aanhoudt. 

Onderweg herinneren de boeren ons eraan dat zij ons van voedsel voorzien. Net als elders in Europa strijden zij voor een waardig en eerlijk bestaan. Ik ben dankbaar dat ze deze essentiële taak op zich nemen. Als ik zelf voor mijn voedsel zou moeten zorgen, zou ik waarschijnlijk al lang van honger en dorst zijn omgekomen.



De blikvanger in Berchtesgaden is het koninklijk kas-teel. Verschillende stijltijdperken hebben hun stempel gedrukt op dit koninklijk optrekje : van romaans over gotisch en barok tot rococo. Door de eeuwen heen is het keer op keer uitgebreid en aangepast. Bezichtiging is enkel mogelijk onder begeleiding en op afspraak.


Ondanks het gure weer, is het aangenaam dwalen door de kleine binnenstad. Liefhebbers van pittoreske gevels zullen hier zeker genieten. Op deze bijna-herfstdag is het verrassend rustig. 


Aan de voet van de camping word ik nog maar eens getroffen door de idyllische schoonheid van de Alpen. 

Hoewel het geen zonsondergang is, kan zo'n beeld mij net zo goed bekoren.


Bezoekers van de regio mogen zeker de Obersalzberg, beter bekend als het Adelaarsnest, niet missen. Tijdens mijn doorreis naar de Sneeuwse Velden heb ik dit infame oord bezocht en vooral genoten van de prachtige uitzichten. Een bezoek aan het natuurpark is een aangename afwisseling.

Dag 15 - zo 21 april

     Berchtesgaden - Bad Reichenhall - 65 km

Breder wordende opklaringen beloven een betere dag. Genietend van de ochtendgloren heb ik ook alle tijd om de auto te onderhouden.

Om 12 uur vertrek ik voor het eerste deel van de Alpenstraße. Het gaat prima, tot ongeveer halverwege. Dan kom ik een afgesloten weg tegen vanwege wegwerkzaamheden. Mijn gps blijft aandringen om die richting op te gaan en ik word er een beetje tureluurs van. Alsof dat nog niet genoeg is, kan ik geen verbinding maken met mijn tablet - ik ben te dicht bij Oostenrijk en mijn provider geraakt er niet wijs uit. Wanneer de omleiding ook geblokkeerd is en ik geen gedetailleerde kaart van dit deel van Duitsland bij me heb, navigeer ik op het kompas. Ik moet naar het westen, nietwaar? In Bad Reichenhall merkt mijn geoefende oog het bordje met de aanduiding CP op.


Dit is een parking aangelegd met gravel en ruime plaatsen - gps N 47.73437; O 12.87603. Alle servicevoorzieningen zijn aanwezig. De sleutel voor de elektrakast krijg je bij het Aral tankstation tegen voorlegging van het toegangsticket en een borg van € 20. De camperplaats bevindt zich direct aan het fiets- en wandelpad langs de Saalach.



Typisch voor de reputatie van de maand is het grillig weer. Laten we het op wisselvallig houden.

Met passende kleding is een wandeling langs de Saalach echter goed te doen. Ik besluit richting het stuwmeer Saalachsee te gaan. Door eerdere ervaringen wijs geworden, maak ik geen gebruik van de Predigtstuhlbahn. De uitzichten vanaf de Gamsknogel zouden prachtig moeten zijn. In de zomer. Nu is de top echter omhuld in nevel en mist.


Bij de Saalachsee bekruipt me een mystiek gevoel. De mistige sfeer heeft meer iets van Scandinavië met haar mysterieuze geheimzinnigheid. In de Alpen verwacht je idyllische scenes, maar dat zal waarschijnlijk seizoensgebonden zijn. 




Een kille vochtigheid neemt toe en ik besluit op mijn stappen terug te keren.



Je kunt hier uren en km wandelen waarbij de zichten nooit tegenvallen.



Net op tijd ben ik terug bij de camper, aangezien een toenemende motregen het wandelen en verkennen van de binnenstad onaangenaam maakt. Ik besluit het dan maar gezellig te maken binnen, met de bijverwarming op een lage, ondersteunende stand.  

Dag 16 - ma 22 april

     Bad Reichenhall - Übersee - 43 km

Om zeker te zijn heb ik toch maar boodschappen gedaan. Een stevige wandeling op en neer voorziet mij van het nodige.

Het vertrek vindt plaats onder de goedkeurende stralen van de zon. Zal dit aangename weer aanhouden?

Tijdens de korte rit kunnen we voor de helft van de afstand voluit gaan op de Autobahn. Het is een verademing om eens recht toe recht aan te kunnen doorrijden.

Om 13:00 uur arriveer ik bij Camper Stellplatz Bauernhof Steiner - gps N 47.80934; O 12.49129. Ik word hartelijk ontvangen op deze kraaknette en goed onderhouden locatie en krijg uitleg over de beschikbare mogelijkheden in de omgeving. 
De ruime kavels, geschikt voor elke lengte, zijn vlak met een grindondergrond. Een combinatie van grind en gras zou het verblijf nog aangenamer maken. Alle voorzieningen zijn aanwezig. Voor elektriciteit betaal je apart met munten, hetzelfde geldt voor de douche. Deze landelijke plek is ideaal voor fiets- en wandeltochten.

De betaling wordt contant gedaan en ik moet geld gaan pinnen. 

Op de open vlakte heeft de wind vrij spel en voelt het guur aan. Goed ingepakt is het echter aangenaam wandelweer. Als het niet voor de typische Duitse bouwstijl was, zou je denken dat je in een rustige, landelijke Vlaamse gemeente bent.


Duitsland herdenkt ook de gevallenen uit de oorlogen. Mijn blik wordt getrokken naar een steen met de namen van 32 jongens tussen de 14 en 18 jaar oud. In de huidige context zouden we spreken van 'onschuldige slachtoffers'. Ik vraag me af of iemand zich verantwoordelijk heeft gevoeld voor het uitwissen van een hele generatie jongeren in een conflict dat toevallig begon en volledig escaleerde. Ik ben benieuwd waar de jeugd van Übersee begraven ligt. Ruhe in Frieden, Jungs!


Ik blijf wat rond de Stellplatz wan-delen om te genieten van de schitterende omgeving. 

Bij mooi weer moet het hier heerlijk vertoeven zijn. Een reden om zeker terug te keren. 


Volgens mijn gastvrouw tref ik het niet met het weer. Twee weken geleden was de plaats afgeladen vol bij schitterend weer. Heb ik daar even een boodschap aan.


Dag 17 - di 23 april

     Übersee - Penzberg - 100 km

Kou tot daaraan toe. Je kunt je daar tegen kleden. Maar daar bovenop kille miezerigheid en naar verwacht voor de rest van de dag, is voldoende reden om verder westwaarts te trekken in de hoop op iets meer blauw in de lucht.

De Deutsche Alpenstraße leidt langs de Chiemsee. Ik maak een korte stop om de omgeving in me op te nemen. Anderen lijken hetzelfde idee te hebben. Snel een foto maken en dan weer de warmte van de auto in. Ik neem het er liever van. Mijn wandeling langs de oever wordt onderbroken door vlagen van smeltende sneeuw. Het voelt alsof ik op weg ben naar een wintersportbestemming.


Bij die quasi winterse omstandigheden pas ik mijn rijgedrag en snelheid aan. Liever safe dan sorry.

De route naar de camperplaats is duidelijk aangegeven. Midden in een recreatiegebied is een kleine parkeerplaats aangelegd - GPS N 47.75841; O 11.38747. Een deel van de parkeerplaats bestaat uit grind en het andere deel uit beton. De stroomvoorziening werkt op munten, net als de voorziening voor vers water. Aan de rand van het terrein is een toilet beschikbaar. Binnen een afstand van 600 meter liggen er twee supermarkten.
  




Het is tegenwoordig moeilijk voor te stellen, maar ooit reden hier onophoudelijk wagens en vrachtwagens af en aan om de bovenlaag van de mijn te lossen en op te stapelen, wat resulteerde in de desolate en ruige 'Penzbergse Dolomieten', vergelijkbaar met de steenkoolterrils in België.

Dat behoort gelukkig tot het verleden en tegenwoordig kan de Berghalde met een gerust hart worden bestempeld als het mooiste uitkijkpunt van de stad. Het is een recreatieve bestemming die in elk seizoen iets te bieden heeft voor iedereen.

Tussen de regenbuien door bereid ik me voor op een wandeling over het plateau.

Afgelopen weekend is hier duidelijk sneeuw gevallen.


Genieten van het prachtige pano-ramische uitzicht op de Loisach-Kochelseemoos en de Alpen zal voor een ander jaargetijde zijn. In mijn verbeelding 'zie' ik de Alpenreuzen dwars door de bewolking heen.

Onder dergelijke omstandigheden is er niet veel te beleven. Er zit niets anders op dan op de camper terug te vallen en het minder gunstige buitensportweer, binnen uit te zieken.

De avondwandeling wordt geschrapt. Rondwandelen in smeltende sneeuw is niet de prettigste bezigheid. Koppig blijven we vasthouden aan een weersverbetering. Dat is beloofd voor de komende dagen.  


Dag 18 - wo 24 april

     Penzberg

Tijdens een zeer aangename nacht heb ik goed geslapen zonder storende geluiden. Het was een uiterst rustige plek. Ik werd gewekt door het getjirp van vogeltjes, terwijl de zon verwoede pogingen deed om de bewolking te doorbreken, geholpen door een licht briesje dat het misschien wel zal verdrijven. 

Op mijn volgende bestemming sneeuwt het. Zonnig weer voorspeld voor de komende dagen. Voor zekerheid blijft ik nog een extra dagje.

De zon schijnt inderdaad. Het lichte briesje voelt als een koude wind, dus ik ga terug om 'iets' warmers aan te doen. Bovenaan de heuvel kijk ik uit over de skipiste, die me doet denken aan Ovifat in de Ardennen. Dertig seconden naar beneden skiën, dan een halfuur wachten bij de lift. Voor oefening is het voldoende en kinderen vinden het vast geweldig.


   Over kinderen gesproken, op een speelse manier leren ze feitjes over de natuur. Ook deze volwassene vindt dat je nooit te oud bent om te leren. Leuk bedacht om te tonen hoe insecten leven in het 'Insectenhotel'. De werking van de 'Boomtelefoon' heb ik niet kunnen controleren. 


Ik ben vooral teruggekomen om te genieten van het berglandschap. Zittend op een bankje, aanschouw ik hoe de kracht van de wind de wolken wegblaast.


Waar gisteren een beroep op de verbeelding werd gedaan, is het vandaag een kwestie van uitzoeken wie waar ligt.
De 2962 meter hoge Zugspitze, uiterst rechts, blijft echter in mysterieuze nevelen gehuld. Het beeldmateriaal is onmiskenbaar. Geen enkele dag is hetzelfde. Vanaf dezelfde locatie als gisteren biedt het uitzicht een totaal ander wereldbeeld.

Langzaam vult de CP zich. Het is jammer dat het slechte weer de bewoners binnen houdt. Ik sta altijd open voor een praatje en mis het contact met mijn medecamperaars.

Dagen 19 & 20 - do 25 - vr 26 april

     Penzberg - Mittenwald - 49 km

Ik kan spreken over copy-past met gisteren. 's Nachts was er lichte neerslag, maar dat is alleen 's nachts. Ontbijten in de warme zonneschijn maakt het leven zelfs op een hoogte van 615 meter aangenaam.

Een snelle prijsvergelijking toont aan dat, in plaats van naar Garmisch-Partenkirchen te gaan, ik voor minder dan de helft van de prijs kan verblijven op de CP in Mittenwald. De keuze is snel gemaakt.

Ik zorg ervoor dat mijn gps mij leidt op de route die ik voor ogen heb. Ik wil op de Alpenstraße blijven en onderweg een korte stop maken voor wat sightseeing bij de Kochelsee. Gezien de beelden was het verstandig van mij om te wachten voordat ik deze kant op kwam.


Op weg naar Mittenwald moeten we een 'bergkam' oversteken en flirten we met een hoogte van 960 meter. Dit is duidelijk een favoriet wandelgebied. De verschillende parkeerplaatsen langs de weg zijn alleen tegen betaling te gebruiken.

In Mittelwald zijn er infrastructuur werken aan de gang en een niet kenner geraakt geen wijs aan de bordjes 'Umleitung'. Ik volg mijn gps en de andere gebruikers en kom zo bij de CP aan - gps N 47.43790; O 11.26430. Deze ruime parking, deels op beton en deels op gravel ligt vlak aan de spoorlijn. Alle voorzieningen zijn voorhanden en het gebruik van elektriciteit (6 A) is uitzonderlijk in de prijs inbegrepen. Drink water is te verkrijgen bij gebruik van munten. 




Je kunt de pittoreske Altstadt in slechts 10 minuten lopen bereiken. 



Mittenwald staat bekend om zijn beschilderde huizen, de zogenaamde 'Lüftlmalerei'. 


Tijdens zijn doorreis in september 1786 verbleef Wolfgang Goethe in het oude posthuis, dat nu een atelier van een vioolbouwer is. Tijdens zijn wandeling door de straten zou hij hebben opgemerkt: "Dit is een levend prentenboek". 



De taferelen moeten voor hem zeer herkenbaar geweest zijn. Een aandachtige beschouwing is meer dan de moeite waard.



Mittelwald staat bij muziekkenners vooral bekend om zijn traditie in vioolbouw. In de schaduw van de kerk vind je het standbeeld van Matthias Klotz (1653-1743), die de kunst van vioolbouw uit Italië meebracht. Hij leerde het vak van niemand minder dan de maestro Stradivarius zelf.


De gemiddelde toerist, inclusief ikzelf, bezoekt deze plek voornamelijk om te genieten van de natuur in dit paradijs voor wandelaars en fietsers. Dat zal voor morgen zijn.

Op de terugweg naar de camper zag ik een Nederlands camperpaar rondjes rijden in de hoop de 'juiste' weg te vinden. Ik gebaarde naar hen, maar ze merkten het niet op. Later op de camperplaats zag ik dat ze zich al hadden geïnstalleerd. Dit goedlachse paar laat kleine ongemakken niet uitgroeien tot frustratie of stress, maar is juist blij om na een lange reis tot rust te kunnen komen. Het sociale engagement van ouderen wordt weer benadrukt door dit echtpaar dat zich inzet voor hulporganisaties, voornamelijk in Hongarije en Roemenië. We horen voortdurend over de 'kosten van vergrijzing', maar men negeert vaak de maatschappelijke waarde van al deze 'vrijwilligers'. Zonder hen zouden vele activiteiten tot stilstand komen. Het was heerlijk om na al die druilerige nattigheid onder een stralende zon een praatje te kunnen maken. In het Nederlands!

vr 26 april

Na een rustgevende nacht, ongestoord door het treinverkeer - ik merkte geen enkele trein op - is het heerlijk genieten van het open uitzicht op de omliggende bergen.

Een frisse neus halen gaat gepaard met een rilling; een gure koude wind is niet ongewoon op een hoogte van 914 meter. Voor de wandeling zal het zaak zijn goed ingeduffeld te blijven. 
Bij het afscheid nemen, helpen mijn Nederlandse buren me met de restwaarde van hun ticket, waardoor ik kan wachten op de zon. Hartelijk dank daarvoor. Ik wens jullie een voorspoedige voortzetting van de reis en een prettig verblijf in Italië in de schoot van de familie. Zo vroeg in de ochtend werkt mijn brein nog niet optimaal, en vergeet ik een foto te nemen. 

De zon heeft zich volledig laten zien. Ondanks de stevige wind, vertrek ik goed ingepakt. Met dit uitzonderlijk mooie wandelweer in gedachten, heb ik een prachtige route voor ogen. De voorgestelde wandeling naar de Lautersee zal ik uitbreiden met een pad naar de Hoher Kranzberg. 
Kwatongen verdenken mij ervan altijd de 'grenzen' te verkennen, maar een wandeling met 'slechts' 478 hoogtemeters kan je bezwaarlijk extreem noemen.

Door het Laintal gaat het pad vrij steil omhoog. We passeren de waterval en ontmoeten verschillende wan-delaars die de schoonheid van de natuur in zich opnemen.


De hoofdbedekking en de bodywarmer zijn inmiddels keurig opgeborgen.


Zonder woorden :


De Lautersee bevindt zich op een uitgestrekt plateau. Terwijl ik de borden met aanwijzingen naar de Hoher Kranzberg volgde, vergat ik een foto te nemen van dit bergmeer.

Tot aan de afslag naar St Anton gaat alles vlotjes. St Anton is niet waar ik heen moet, dus volg ik het pad van de boswachters. Dit markeert het begin van een half uur dolle pret. Er zijn geen andere aanwijzingen dan de sporen in de sneeuw die ik volg in de richting die ik vermoed dat juist is. Uiteindelijk leidt deze oversteek mij naar het 'juiste' pad.

Binnen de gestelde wandeltijd van 2 uur en 30 sta ik, samen met andere doorzetters, te genieten van het uitzicht op de Hoher Kranzberg.

Hier zijn twee opties: de snelle afdaling via de weg met een wandeltijd van 1 uur, of het pad dat ik heb genomen, wat 1 uur en 30 minuten duurt.
Ik kies voor de iets langere wandeltijd met dien verstande dat ik nu op het aangegeven pad blijf. Jullie mogen eenmaal raden welk traject ik verkies. De platgetreden paden of het iets sportievere alternatief. 

Ook deze keer vergeet ik een foto van het meer te maken, maar ik neem ruimschoots de tijd om te genieten van het prachtige uitzicht voordat ik aan het laatste half uur begin.

Ik heb enorm genoten van de wandeling, mede dankzij het schitterende weer. Met meer dan 20.000 stappen voert deze tocht momenteel de lijst aan van mijn persoonlijke jaarrecord.

Deze feestelijke wandeling in een vrolijke sfeer vraagt erom afgesloten te worden met een feestelijke maaltijd. Smakelijk!

Dag 21 - za 27 april

     Mittenwald - Wies - Füssen - 91 km

Ik kan enkel bevestigen dat Mittenwald een uiterst rustige plek is. Op vrijdagavond was er geen sprake van geluidshinder of andere overlast. Zeker een plek om naar terug te keren.

Het is aan te raden om een bezoek aan de Wieskirche, die op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat, op zondagen te vermijden. Daarom zeg ik vaarwel tegen Mittenwald, dat inmiddels aan mijn lijst met favorieten is toegevoegd. De rit voldoet eindelijk aan de verwachtingen die men heeft van de Alpenstraße. De doortocht door Garmisch-Partenkirchen gaat vlotjes. Ik heb deze plaats al eens bezocht en vervolg mijn weg in alle rust.

Voor een bezoek aan de Wieskirche is een betalende parkeerplaats voorzien ook voor campers - gps N 47.68186;O 10.89975. Uitdrukkelijk wordt vermeld dat kamperen en overnachten niet is toegestaan.

Dit voorbeeld van Beierse rococostijl is verborgen in een idyllisch Alpendal, ontstaan na een visioen van een boerenvrouw die Christus tranen zag storten. In 1738 werd dit 'wonder' met talloze pelgrimstochten geëerd. Toen het oude kapelletje de pelgrimsstroom niet meer aankon, werd in 1743 besloten tot de bouw van een nieuwe kerk. Dominikus Zimmermann (1685-1766) nam samen met zijn broer Johan Baptist, hofschilder in Beieren, de leiding over de constructie.

De intieme ingetogenheid van de rococostijl spreekt mij meer aan dan het overdadig flamboyante van de barok. 


De kunstenaar presenteert zijn bewonderaars een scène net voor het 'binnentreden' van de hemel. De poorten zijn nog gesloten en de rechterstoel is nog onbezet.





De relatie tot de barok vertaalt zich in het weelderig gedecoreerde spreekgestoelte en het orgel. 







Tijdens de korte verplaatsing naar Füssen werd duidelijk dat het goede weer de camperbrigade op pad heeft gestuurd. Waar ik eerder slechts een paar tegenkwam, is het nu opvallend druk onderweg.

In de vroege middag, om 13 uur, koos ik een plek op Mobilstellplatz Füssen - GPS N 47.58250, O 10.70340. Registratie vindt plaats in het fitnesscentrum aan de overkant. De locatie biedt alle nodige voorzieningen. Elektriciteit kost extra (€ 5), net als het gebruik van de douches. Deze parkeerplaats, gedeeltelijk beton en gedeeltelijk grind, biedt geen ruimte om de luifel uit te zetten of uitgebreid te kamperen. Füssen is een populaire bestemming voor campergebruikers, met drie mogelijke aanbiedingen naast elkaar. Drie supermarkten zijn in de nabije omgeving beschikbaar. Het stadscentrum is 25 minuten lopen en de Forggensee ligt op 700 meter afstand. Ideale plek voor het maken van wandel- en fietstochten. Slot Neuschwanstein ligt in de buurt.

In de late namiddag wandel ik naar het stadscentrum. Het is opmerkelijk wat de zon met mensen doet. De ijsverkopers hebben een topdag.

Het Hohes Schloss is de blikvanger die de binnenstad beheerst. In 1291 begon de Beierse hertog Lodewijk de Strikte illegaal met de bouw van een kasteel. De bisschop van Augsburg zorgde voor de stopzetting van de bouwwerkzaamheden, verwierf de kasteelheuvel en liet het onvoltooide kasteel ombouwen tot de zetel van een kantoor. Bisschop Frederik II van Zollern liet het kasteel tussen 1489 en 1504 grondig herontwerpen, waarvan het resultaat vandaag de dag nog steeds zichtbaar is. Tijdens de secularisatie viel het kasteel in Füssen in handen van het Koninkrijk Beieren. Tegenwoordig wordt het gebruikt als belastingkantoor en museum.




Vorsten en prelaten kozen zorgvuldig hun werkplek. De gebouwen langs de oever vormen een toevoeging uit de 20e eeuw. Maar wat een uitzicht!


De zon verdwijnt achter de campers. Het is beter om vroeg te arriveren. De plek is overvol.


Dagen 22 & 23- zo 28 - ma 29 april

     Füssen - Blaichach - 53 km

De uitchecktijd is om 13 uur. Ik wil de overgebleven tijd optimaal gebruiken. Hoewel ik Slot Neuschwanstein vroeger heb bezocht, is een wandeling naar de Forggensee wel mogelijk.



Dat is zeker een verrassing. In plaats van het verwachte idyllische bergmeer, sta ik voor een uitgestrekte, droge vlakte met in de verte met wat op het einde van april van de Forggensee overblijft.




Het is een unieke ervaring om over de drooggevallen bodem van dit deel van het meer te kunnen lopen, of zoals sommigen doen, fietsen. Dankzij de aanhoudende zonneschijn is de modderige grond genoeg uitgehard om naar de waterlijn te kunnen wandelen. Vanuit het midden ontvouwt zich een schitterend uitzicht op Slot Neuschwanstein. Ludwig II van Beieren zou ongetwijfeld schrikken als hij zou zien wat er met zijn uitzicht is gebeurd.



De rondvaartboot ligt in de haven, op blokken! Terug aan wal neem ik plaats op een bankje om het unieke tafereel in me op te nemen. Plotseling merk ik een waarschuwingsbordje op. Wie zegt dat Duitsers geen gevoel voor humor hebben?


Ruim op tijd keer ik terug naar de camper voor een douche. De korte rit naar Blaichach gaat door het middelgebergte op een hoogte van 850 meter. Het uitzicht op de majestueuze Alpen is altijd dichtbij. Dit is de Alpenstraße op zijn best. De waarschuwingsborden die aangeven dat de weg gedeeld moet worden met fietsers zijn zeker niet overbodig. Op zondag is het overduidelijk dat fietsen populair is in Duitsland.

Om wat rust te vinden tijdens het weekend, heb ik een alternatieve camperplaats in Blaichach ontdekt. Tegen 14 uur ben ik geïnstalleerd op CP Alpen Rundblick - gps N 47.54661, O 10.26038. De ontvangst was in levendig Beiers, maar de essentie was duidelijk. Deze met gravel aangelegde plaats bevindt zich direct naast de camping, waarvan de faciliteiten beschikbaar zijn. Het ligt dicht bij de Weidachsee, een binnenmeer van de rivier de Iller.

Een wandeling naar het dorp was niet erg vruchtbaar. Het is zondag, dus een beetje rust is toegestaan.

Ik had iets speciaals in gedachten om te koken bij het doen van de boodschappen. De rumsteak met champignons en aardappelsalade was heerlijk. Dat mocht doorgespoeld worden met een glas lokale wijn.

Onderweg met de afwas, valt mijn oog op een grappige slogan van een medecamperaar, overduidelijk iemand van mijn leeftijd.

Wat zou de filosofie achter dit gezegde zijn?


Ma 29 april

Zelfs jonge fietsenthousiasten ontdekken deze handige locatie. Het is een prettige combinatie van jeugdige sportiviteit en de kalme rust van de wat oudere generatie.

Ik heb mijn portie bergwandelingen gehad en kies nu voor een relaxte wandeling langs de Iller en rond de Weidachsee. Stroomafwaarts wordt het uitzicht vlakker. In de andere richting maakt het uitzicht zijn naam als 'Alpenblik' helemaal waar.



Om volledig te ontspannen en afscheid te nemen van deze plek, is het heerlijk genieten aan de oever van het meer.






Dag 24- di 30 april

     Blaichach - Oberreute - 31 km 

De verkwikkende slaap in dit oord van stilte heeft mijn energieniveau volledig hersteld. Het wordt een 'normale' ochtend met het gebruikelijke ritueel.

Ik kan me geen enkele reden voorstellen om deze regio hals over kop te verlaten. De charme van de Zuid-Beierse bergdorpjes langs de Alpenstraße heeft me volledig in de ban. De drukte bij de Bodensee kan nog wel even wachten. Een korte zoektocht op Park4Night brengt me bij het kleine dorpje Oberreute. De vergezichten veranderen voortdurend in dit middelgebergte, waar de imposante Alpenreuzen geleidelijk naar de achtergrond verdwijnen.

Om 14:00 uur heb ik mij gevestigd op de kleine camperplaats - GPS N 47.55840; O 09.94427. De gemeente biedt zes plaatsen aan. Er is een parkeerautomaat waar je een ticket kunt halen. Niet alle creditcards worden geaccepteerd, dus ik moet mijn parkeerschijf gebruiken. Elektriciteit is verkrijgbaar via een betaalautomaat. De sanitaire voorzieningen bevinden zich buiten de parkeerplaats. Het centrum is binnen 15 minuten te voet bereikbaar, waar je een kleine supermarkt vindt. 

Ik maak me al lang geen zorgen meer dat ik de eerste of enige schijn te zijn op dergelijke uitgelezen plekjes. Iets later op de middag krijg ik er eerste buren bij.

Het is snel te begrijpen waarom deze regio zo populair is. Wandelaars en fietsers vinden hier alles wat hun hartje begeert. Van trage weggebruikers tot uiterst sportievelingen, de mogelijkheden zijn legio.

Na de middagpauze ga ik op pad om de omgeving te verkennen. Tijdens mijn wandeling naar de 94 meter hogere Martinshöhe (944 m) kom ik sporen tegen van de sneeuwval van enkele dagen geleden.



Terwijl ik ontspannen horizontaal een boek lees, klopt mijn buurvrouw op de deur. Of ik zin heb in een lokale lekkernij? Daar zegt toch niemand nee tegen. De spaghettischotel met Swiebeln und Käse heeft gesmaakt. Danke schön. Door die aandacht van Verena en Reto belanden we in een gesprek over de voordelen van het leven in een camper. Velen spreken erover, enkelen benijden ons om die vrijheid, maar voor velen lijkt de stap om hun comfortzone te verlaten net te groot. We zijn het erover eens dat de angst om over je eigen schaduw heen te stappen tot niets leidt.


Reto heeft absoluut gelijk. Er is niets mooier dan een dag af te sluiten met een zons-ondergang. Samen met mij geniet de inmiddels volledige bezetting van het einde van een prachtige dag.


Dag 25- wo 1 mei

     Oberreute

Mijn buren kwamen met een briljant idee om mij nog een dag te houden. Vandaag wordt de meiboom geplaatst, wat gepaard gaat met een authentiek volksfeest. Het is een van de evenementen voor dat anders zo rustige bergdorpje.


Een van de meest geliefde folkloristische tradities in heel Beieren is het oprichten van de meiboom. Elk jaar op 1 mei wordt in de centrale pleinen van steden en dorpen een versierde boom, vaak opgetuigd met decoratieve borden, opgericht. Het meiboomfeest vindt plaats rond deze activiteit. Ook Oberreute vormt hierop geen uitzondering. Mensen van alle leeftijden kleden zich in kleurrijke traditionele kostuums om mee te doen aan volksdansen en het gevoel van gemeenschap te versterken. 



Dit alles wordt opgeluisterd door de lokale blaaskapel. Naast de oerduitse klassieke blaasmuziek worden er ook leuke composities gebracht rond de klarinet en de dwarsfluit. Hier en daar is de Amerikaanse invloed te herkennen wat de muziek een stuk internationaler maakt. 



Zoals bij een Duits volksfeest hoort, moet niemand honger of dorst lijden. Integendeel.


Mijn buren, afkomstig uit de regio, onderbreken hun zwervend bestaan om de banden met hun 'thuisdorp' te versterken. In een kleine gemeenschap waar iedereen elkaar kent, worden ze herkend en komen de reisverhalen naar boven. Onze Belgische toerist doet zijn uiterste best om het te volgen, maar naarmate de tijd verstrijkt, wordt het dialect steeds sappiger. Gelukkig brengt de muziek verlichting en als levensgenieter geniet ik mee van de vreugde van anderen.






Om de extra calorieën te verbranden, trek ik mijn wandelkledij aan en ga ik een van de prachtigste wandelroutes in de omgeving verkennen. Het eerste deel tot aan Kalter Brunner ken ik nog van gisteren.



Ik moet toegeven dat ik me heb bezondigd aan grensoverschrijdend gedrag, maar wel van een aanvaardbaar type. Net als ik, overschrijden ook anderen de grens, in beide richtingen.





Maar wat een zichten!



Dag 26- do 2 mei

     Oberreute - Horgenzell - 61 km

Om een of andere reden ben ik om 6:30 uur klaarwakker. De bekende eerste ochtendkoffie versterkt dit gevoel alleen maar. 


Wanneer het avondweer tegenzit om van de zonsondergang te genieten, kan het een prettig alternatief zijn om vroeg op te staan en de zonsopgang te bewonderen. De ochtenddauw die over de weide ligt, geeft een extra verfrissend gevoel bij het vastleggen van dit prachtig tafereel.

Tot het tijd is om afscheid te nemen van mijn fantastische buren, Verena en Retho, houd ik me bezig met het schoonmaken van de wagen. Met het uitwisselen van gegevens en het wensen van een behouden reis, zeg ik niet vaarwel, maar tot ziens. Europa is immers niet zo groot dat het onmogelijk is om ergens af te spreken en onze banden te versterken. Misschien bij een meiboomviering in een van de komende jaren?


In het laatste deel van de Alpenstraße veranderen de bergen in heuvels. De beschutte valleien zijn perfect voor landbouw. Terwijl ik door de hopvelden rijd, word ik aangemoedigd om vooral het lokale bier te proeven. Verschillende kraampjes bieden appels aan, geoogst op de uitgestrekte boomgaarden. Normaal gesproken leidt de Alpenstraße naar Lindau, maar ik laat deze stad ten zuiden liggen om mijn bestemming te bereiken.

Na iets meer dan een uur bereik ik CP Alpenblick - gps-coördinaten N 47.80299; O 09.49437. Deze kleine, op grind ingerichte parkeerplaats biedt ruimte aan 8 wagens en ligt tussen een nieuwe woonwijk en sportvelden. De naam 'Alpenblick' is enigszins misleidend, aangezien het uitzicht wordt belemmerd door de bomen rondom de sportvelden. Elektriciteit is beschikbaar via een muntautomaat die alleen € 0,50 munten accepteert. Het is mogelijk om grijs en zwart water te lozen, en vers water is ook verkrijgbaar met munten. Op 800 meter afstand bevindt zich een supermarkt, en de parkeerplaats is gelegen bij een fiets- en wandelnetwerk.

Tijdens het voorbereiden van mijn wandeltocht en het verkennen van de aanlooproute, stap ik snel de supermarkt binnen maar vergeet ik om mijn voorraad van €0,50 munten aan te vullen.

Misschien was het beter geweest als ik geen pauze had genomen. Tegen de tijd dat ik vertrek, is de wind zo sterk aangewakkerd dat mijn medecamperaars hun luifels indraaien en uit voorzorg de ramen sluiten. Om het sombere tafereel compleet te maken, verzamelen donkere wolken zich net ten westen van ons. Maar boven Horgenzell schijnt nog steeds de zon, dus besluit ik toch te vertrekken. 

De wandelroute loopt grotendeels langs landerijen en eindigt in het bos. Halverwege wordt het gerommel van het voorspelde onweer steeds indrukwekkender. Het blijft echter op een veilige afstand ten noorden van mij.

Het mooiste, meest sportieve en meest uitdagende deel van de tocht ligt in het bos. De afdaling naar de beekbedding is behoorlijk spectaculair met een hoogteverschil van 87 meter. Intussen hoor ik niets meer van het onweer en zet ik mijn tocht voort richting de waterval.


Dit stukje natuur is werkelijk ongerept en dynamisch. Erosie vormt een aanzienlijke uitdaging voor het bosbeheer. Om bij de waterval een goede foto te maken, is enig stuntwerk vereist.

De gehele omgeving straalt een mythische sfeer uit in een soort oerbos. Best wel apart. Ongetwijfeld versterkt door de weersomstandigheden.

Het is mogelijk om de wandelroute als een lus te volgen. Vanwege het onvoorspelbare en veranderlijke weer besluit ik echter om te keren. De klim van 87 meter omhoog leert me dat ik nog een beetje aan mijn conditie moet werken. 

Terug in het open veld, moet ik enkele regendruppels trotseren, wat mij aanzet om mijn staptempo te verhogen. Tegen de tijd dat ik de kerk bereik, is ook dat alweer gestopt.

Tot mijn verbazing heeft de camperplaats daadwerkelijk een flinke hoeveelheid regen ontvangen. Ik maak nog een rondje om de sportvelden in de ijdele hoop 'iets' van het Alpenzicht op te vangen. Tussen de wolken door zijn de contouren van de bergen zeker zichtbaar, maar te vaag voor een foto.


DEEL V - Door het Zwarte Woud




Dag 27- vr 3 mei

     Horgenzell - Hinterzarten Titisee - 138 km

De roep van Frankrijk wordt steeds sterker. Het lijkt alsof de Lorelei mij snel in deze richting lokt. De samengepakte wolken boven Horgenzel versnellen mijn vertrek.

Mijn GPS leidt me al eens vaker naar een stuk Autobahn, maar de regen dwingt me om extra voorzichtig te zijn. Het rijden wordt boeiender wanneer ik het Zwarte Woud binnenrijd, dankzij het glooiende heuvellandschap.

Nabij mijn overnachtingsplek begint het weifelen. Ik neem de aanbevolen locatie in ogenschouw, maar overweeg ook een kijkje te nemen bij de andere camping. De buitensporige prijs van meer dan € 45, zonder elektriciteit en andere voorzieningen, doet me echter snel besluiten bij mijn eerste keuze te blijven.

Het is inmiddels 12:30 uur en de receptie van camping Bankenhof is in middagpauze. Rond 14:00 uur heb ik me aangemeld en ben ik zeer vriendelijk ontvangen. Deze terrassencamping heeft een camperparkeerplaats met ruimte voor 8 voertuigen dicht bij de ingang - GPS N 47.88658; O 08.13067. Er zijn geen elektrische aansluitingen, maar de standprijs omvat wel het gebruik van de campingfaciliteiten. Uiterst praktisch als tussenstop. Het meer Titisee ligt op 1,5 km en de dichtbij zijnde supermarkt op 3,5 km. 



Het onstabiele weer houdt mij niet tegen om een verkennende tocht in de omgeving te maken. Ik loop richting Feldberg-Bärenthal en kom langs het hoogstgelegen treinstation van Duitsland (970 m). Tijdens mijn tocht wordt mijn beeld van het Zwarte Woud steeds helderder. Op bepaalde plaatsen is het woud inderdaad pikzwart.




Wanneer er een opening verschijnt in het dichte, aaneengesloten bos, wordt al snel duidelijk waarom dit gebied zo geliefd is bij natuurliefhebbers.




Na een welverdiende douche (compleet met vloerverwarming!) kan ik me helemaal uitleven op uitgebreid koken enne uiteraard, genieten van het resultaat.

Dag 28- za 4 mei

     Hinterzarten Titisee - Montbéliard - 160 km

Tegen mijn gevoel in verlaat ik deze plek. Ik heb een afspraak in Grenoble, Frankrijk en om niet honderden kilometers te hoeven rijden, plan ik een tussenstop in.

Eenmaal uit de greep van het Zwarte Woud, bevind ik mij op delen van de snelweg. Ik heb niet opgemerkt waar ik de grens ben gepasseerd. Het is aangenaam cruisen door het charmante heuvellandschap van de Elzas, met een aaneenschakeling van kleine dorpjes.

Ik arriveer rond 13 uur in Montbéliard. De camperfaciliteiten zijn verdeeld over twee locaties. Bij de sporthal is er een servicepunt en op 300 meter afstand bevindt zich een ruime parkeerplaats op beton bij de Port de Plaisance - GPS- N 47.50527, O 06.79360. Parkeren en overnachten zijn gratis, wat gecompenseerd wordt door betaalde elektriciteit (€8 voor 8 uur, of €16 voor 24 uur). Bij de haven zijn er toilet-, douche- en wasfaciliteiten beschikbaar voor ticketgebruikers. Dit alles bevindt zich in een aangename en rustige omgeving vlakbij het stadscentrum.





Mijn wandeling aan deze kant van de rivier l'Allan door het Parc du Près-la-Rose biedt prachtige uitzichten op het centrum van Montbéliard.




Ondanks het wisselvallige weer, loopt de camper parking snel vol en zijn alle 16 plaatsen snel bezet. Mijn dank gaat uit naar de stad voor deze prachtige vooral rustige locatie.

Reacties

  1. Liebe Grüße von den Luxemburgern und weiterhin gute Reise😉😉

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten